مشروح مصاحبه فریاد با محمد نوذری را در زیر می‌خوانید.

تقریباً به مدت 10 ماه بر صندلی ریاست استانداری ایلام تکیه داشتید، تحلیل شما از این مدتی که سکان استانداری در دستان شما بود چیست؟
بنده در وقت اضافه‌ دولت دوازدهم به عنوان استاندار انتخاب شدم و زمان چندانی برای اجرای برنامه‌هایم  نداشتم. بودجه ۱۳۹۹ بسته شده بود و عملاً مشکلات فراوانی هم وجود داشت البته پذیرش مسند استانداری ایلام علیرغم میل باطنی خودم بود و فقط از باب خدمت به مردم استانی مثل استان ایلام که محرومیت آن شاید بیشتر از استان‌های دیگر باشد قبول مسئولیت کردم.

یکی از دغدغه‌های شما بحث مطالبه‌گری بود، آیا در سفر ریاست جمهوری هم به دنبال مطالبه‌گری بودید؟
در سفر آقای رئیسی، رئیس جمهور محترم من چندین جلسه با معاونین رئیس جمهور از جمله آقای مرتضوی و ورزای دیگر داشتم و پیگیری‌های فراوانی هم از طریق استانداری ایلام از معاونین و وزرای ریاست جمهوری داشتیم.

این جلسات دستاوردی هم برای استان ایلام داشت؟
بله، پیگیری‌های ما باعث شد که مبلغ ۴ و نیم میلیارد دلار در حوزه نفت و گاز برای استان ایلام تصویب شود که اگر معادل ریالی آن را حساب کنیم چیزی حدود ۱۱۰ هزار میلیارد تومان خواهد شد و موجب اشتغالزایی در استان ایلام می‌شود و باعث ایجاد پروژه‌های دیگری در استان خواهد شد. تصویب اختصاص این مبلغ برای استان باعث شد که حدود ۱۸۰۰ میلیارد تومان وام و تسهیلات برای کسانی که به دنبال اجرای پروژه هستند اختصاص داده شود و بنده با وجود اینکه جانشینم نیز مشخص شده است باز هم پیگیر مسائل استان هستم.

برای سامانه گرمسیری استان برنامه یا طرحی داشتید؟
دیروز هم یک جلسه با آقای مخبر داشتیم و پیگیر سامانه گرمسیری استان بودم و قرار شد از محل تقاطع فروش نفت برای طرح سامانه گرمسیری هزینه شود.  ما سالانه یک میلیارد متر مکعب خروجی آب از استان ایلام به سمت کشور عراق داریم و این مسئله باید مهار شود تا استان ایلام مانند استان‌های اصفهان، یزد و کرمان دچار بحران آب نشود.

در کل نوع برخورد شما با مردم استان و به خصوص قشر خبرنگار چگونه بود؟
مردم ایلام مردم خوب و نجیبی دارد و من سعی کردم مردمداری و حفظ حرمت کنم و یک شاخصه کاری برای خودم داشتم که مدیر باید گشاده‌رو و خوش‌خنده باشد و از آن دسته مدیران که اخمو هستند خوشم نمی‌آید. همیشه حرمت ایلات و طوایف و همه روزنامه‌نگاران و منتقدین را نگه داشتم و هیچگاه از کسانی که علیه من مطلب نوشتند هیچ شکایتی نداشتم.

در زمینه اجتماعی و فرهنگی چه اهدافی را در استان دنبال کردید؟
استان ایلام گرفتار یک سری مسائل اجتماعی از جمله خودکشی و مسائل اجتماعی دیگری است و بنده تا جایی که توانستم در این مسائل ورود کردم و از اصحاب اهل فکر و اندیشه جلساتی را داشتیم و چند سند خوب تنظیم کردیم.

به مدت سه سال معاونت امنیتی سیاسی اجتماعی استاندار ایلام را برعهده داشتید و یک سری کارهای خوب هم برای خودتان داشتید که می‌توان افتتاح دفتر احزاب استان، تدوین سند توسعه اجتماعی و تحولات مدیریتی زنان را نام برد  که قبل آن در استان رخ نداده بودند، توضیحاتی در این موارد بفرمایید.
زمانی که من در استان چهارمحال و بختیاری بودم سند توسعه اجتماعی در آنجا وجود داشت که در استان ایلام موجود نبود و من اولین کارم در استان توسعه سندهای اجتماعی بود که در زمان من از ۱۰۰ سند به نزدیک 500 سند ارتقا یافت.
همچنین قبل از من ۴۲ حزب در ایلام فعالیت می‌کرد و امروز که دارم از استان می‌روم ۸۲  حزب در ایلام فعالیت می‌کند یعنی ظرفیت احزاب دو برابر شد و یکی از دلایل مشارکت سیاسی در استان ایلام همین احزاب بودند. بازیگرهای سیاسی در ایلام ایلات‌اند ولی بازیگر باید احزاب باشند  و ما احزاب را از ساختار ایلیاتی به ساختار مدنی تبدیل کردیم، ما دهمین استان بودیم که خانه احزاب آن افتتاح شد و سعی داشتیم که با بزرگان استان و ایلات تعامل داشته باشیم و اتفاقاً در خیلی از جاها در حل مشکلات به ما کمک کردند.

استان ایلام جزو مناطق کمتر برخودار است و پتانسیل این را دارد که واقعاً توسعه پیدا کند به عنوان کارگزار دولت و به عنوان کسی که نماینده عالی دولت بودید مشکل اصلی اینکه نمی‌گذارند استان ایلام توسعه پیدا کند چیست؟
در کشور ما توزیع امتیازات و پروژه‌ها براساس آمایش سرزمینی نبوده، مثلاً ایلام از نعمت آب بهره‌مند است ولی پروژه نداره و در مقابل استانی مثل اصفهان، تمام پروژه‌ها در آنجا اجرا می‌شود و این یک درد بزرگ است.
ما پروژه‌ها را براساس ظرفیت‌ها و شاخص‌هایی که دارند نمی‌دهیم به عنوان مثال نقاطی از کشور نباید پالایشگاه داشته باشد ولی دارند و استانی هم باید پالایشگاه داشته باشد ولی ندارد یا خیلی از پروژه‌های آب و برق در جاهایی هستند که آب وجود ندارد.
بخش دوم به لایه‌های نفوذ که در کشور وجود دارد برمی‌گردد و ظرفیت هر استان به جای اینکه براساس شرایط خودش تعریف شود براساس شرایط لابی‌گری تعریف می‌شود.
در مناطق زاگرس‌نشین سیاست‌زدگی خیلی زیاد است و این آفت توسعه است. آگاهی سیاسی و بینش سیاسی خیلی خوب است ولی سیاست‌زدگی آفت توسعه است، شما ببینید یک سری از شهرها برای مردم مهم نیست که کی استاندار و کی فرماندار است ولی در استانی مثل ایلام اینگونه نیست و افراد به استاندارشدن اشخاص واکنش تند نشان می‌دهند و برعکس در مناطق البرزنشین دنبال کارکردهای اقتصادی و اجرای پروژه‌ها هستند.

یکی از مزیت‌ها و قابلیت‌های استان ایلام مرز مهران است، برای منطقه آزاد مهران چه اهداف و برنامه‌هایی داشتید؟
بنده پیگیری کردم که مهران به منطقه آزاد تبدیل بشود و الان هم در مرحله پیگیری هستیم و به امید خدا هیئت مدیره و سیستم منطقه آزاد در حال انتخاب شدن است. جلسات مختلفی هم داشتیم و رئیس مناطق آزاد کشور چند بار هم برای بازدید به استان سفر کردند. منطقه آزاد تجاری مهران در آینده می‌تواند باعث رونق و شکوفایی خاصی در استان شود منوط به اینکه در آنجا سرمایه‌گذاری کنیم.

بحث سامانه گرمسیری به کجا رسید؟
ما از عدم اجرای سامانه گرمسیری و عدم بهره‌برداری از این پروژه سالانه چیزی حدود ۴ هزار میلیارد تومان ضرر می‌کنیم و اگر این پروژه اجرا شود بزرگ‌ترین پروژه کشاورزی غرب کشور است و در همین راستا به تازگی جلسه‌ای با آقای مخبر داشتیم و  قرار شد مبلغ ۲ هزار میلیارد تومان در محل تقاطع نفت به سامانه گرمسیری اختصاص داد شود.

سهم ایلات مختلف در مدیریت استان در دوره مدیریت شما چقدر بوده است، یعنی اصلاً ایلات در مدیریت استان دخالت داشتند و تقسیم‌بندی مدیریتی براساس ایلات وجود داشت؟
ببینید این موارد در جاهای مختلف هست ولی انصافاً ایلات دخالتی در انتصاب‌ها نداشتند، انصافاً بزرگان ایلام قابل احترام و عزیز بودند و من ندیدم که بزرگی پیش ما بیاید و مطالبه مدیریتی برای قوم قبیله داشته باید و بیشتر این موارد در بین سیاسیون دیده می‌شود.

سیاست‌ها و شیوه مدیریتی شما با آقای سلیمانی دشتکی چه تفاوت‌هایی داشت؟
ما که شاگرد آقای سلیمانی بودیم و هر دو نفرمان هم سعی کردیم که رویکرد توسعه‌ای داشته باشیم اما آقای سلیمانی بیشتر رویکرد توسعه اقتصادی مد نظرشان بود و برای من بیشتر توسعه همه جانبه یعنی توسعه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی از اولویت‌ها بود بطور کلی آقای سلیمانی نگاه عمرانی و اقتصادی بیشتری داشت ولی رویکردها یکی بود و در حوزه مبانی توسعه و به عنوان یک جامعه‌شناس عنوان می‌کنم و اعتقاد دارم که توسعه سیاسی یک اولویت و یک ضرورت است و ما باید ساختارهای سیاسی خود را درست کنیم و نهادهای مدنی منفعلانه باشند و بعد از اینها می‌توانیم یک جامعه ایده‌آل از لحاظ عقلانیت درست کنیم و سپس در این فضا بیاییم و توسعه اقتصادی و عمرانی و سایر توسعه‌ها را انجام دهیم، البته زمان کمی من به عنوان استاندار مشغول بودم.

به نوعی شبیه به یک قمار بود.
یک بخش آن در دولت بود یعنی از تیرماه دوران انتقال قدرت بود و شما امروز محیط رسانه‌ها را ببینید که این هفته استاندار میاید و فردا منصوب می‌شود و این موارد و دوم اینکه درست است که انگیزه را از من نگرفت ولی بالاخره آن اثر خودش را بر کل استان می‌گذاشت و بالاخره شما مردد بودید که تا یکشنبه هستید یا تا چهارشنبه هستید؟ از طرفی با این وزرا می‌خواستید هماهنگ کنید ممکن است بگویند این که دارد می‌رود و این خودش یک خلأ بود.

در دوران مسئولیت خود چه برنامه‌ای را نتوانستید اجرا کنید؟
ببینید من در همه زمینه‌ها سعی خودم را کردم ولی دلم می‌خواست بحث راه‌آهن به نتیجه برسد، من به آقای مختاری هم گفتم که تنها استانی  هستیم که در این زمینه مشکل داریم و دوست داشتم صدای بوق قطار را در ایلام بشونم چون ایلام در مسیر اربعین هم هست و می‌تواند به نجف متصل شود و این آرزوی من بود که ان‌شاءالله محقق شود و امسال هم در لایحه بودجه دیده شده و کارهایش انجام شد ولی احساس می‌کردم که در طول این چهار سال بتوانیم قطار را به ایلام بیاوریم.

اما یکی از نمایندگان دوره قبل استان مصاحبه کردند که مردم منتظر شنیدن صدای قطار باشند؟
نه، الان فاز یک آن شروع شده و در اعتبار آن هم در لایحه بودجه برای سال 1400 پیش‌بینی شده است.

این باز هم به میزان اهمیت و نگاه‌های استراتژی که باید وجود داشته باشد برمی‌گردد.
واقعیت این است که خیلی هزینه می‌خواهد و الان مشکل این است که پول هم نیست و در کشور هم بحث نقدینگی و اوراق، مشکلاتی هستند که وجود دارند و الان کارهای عمرانی سخت است و هر استانداری بیاید اگر پول نباشد کار کردنش سخت خواهد بود.

اگر بخواهید بگویید، بزرگترین دستاورد شما در این مدت به عنوان یک استاندار چه بوده است؟
یک استاندار باید حداقل دو سال باشد تا یک دستاورد داشته باشد و چون ما زمانی نداشتیم نمی‌توانیم از دستاورد بگوییم.

حالا این صحبتی که شما می‌گویید زمان نداشتیم، یاد دادن قول ۱۰۰ روزه برای اداره کشور افتادیم.
نه، آن رئیس جمهور است ولی وقتی یک استاندار می‌آید و قبل از او واحد بودجه بسته شده است فایده ندارد ولی بزرگترین دستاوردم همین بحث مبلغ چهار پنج میلیارد دلاری است که در سفر رئیس جمهور و در حوزه نفت و گاز انجام شد و این کار بسیار بزرگی بود که به نظرم این یک عدد بسیار بزرگ در تاریخ ایلام است و حالا بالاخره استاندار بعدی این مصوبات را بشدت پیگیری کند چون سفر آقای رئیس جمهور به ایلام دستاورد بزرگی داشت بخصوص این مصوبه، شما حتی استان فارس که در واقع یکی از شهرستان‌های آن اندازه استان ایلام ماست کلاً چهارهزار میلیارد تومان بودجه دارد ولی فقط این چند میلیارد دلار را به ریال تبدیل کنیم نزدیک به ۱۱۰ هزار میلیارد تومان خواهد شد که پول کمی نیست و اگر این پروژه‌ها در اینجا شکل بگیرد حداقل هفت یا هشت هزار فرصت شغلی ایجاد می‌شود و اولویت هم با بچه‌های ایلام است.

اینجا بحثی وجود دارد که شاید شفاهاً اولویت با بچه‌های ایلام باشد ولی در مرحله اجرا متاسفانه بعید است چنین چیزی محقق شود!
نه، نمی‌گذاریم چون بالاخره پروژه‌های نفتی پرتی هم دارد و اگر هشت هزار یا پنج هزار نیرو نیاز داشته باشند حداقل سه هزار نیروی آن بچه‌های ایلام هستند و اگر همین الان سری به پروژه‌ها بزنید خواهید دید که ۸۰ درصد نیروها را بچه‌های ایلام تشکیل می‌دهند و نمی‌شود همه روزنه‌ها را ببندیم و می‌بینیم که برخی بچه‌های ایلام در استان‌های دیگر مشغول کار هستند و وقتی ایلامی‌ها به جاهای دیگری می‌روند دیگر مسئولین ما نباید نگاه‌شان این باشد که همه نیروها را کاملاً ایلامی کنیم.

نگفتیم همه نیروها ایلامی باشند.
در کل، ولی منظور این است که اولویت با بچه‌های ایلام است مگر یک جاهایی تخصصی‌تر و یا فنی‌تر و به همین شکل در پروژه‌های کارگری هم من همیشه تاکید خاصی روی استفاده از نیروی هم‌استان داشتم، استانی که می‌گویم یعنی کل ایلام، نه یک منطقه جغرافیایی.

دوست داشتید همچنان استاندار باشید؟
نه، چون یک دولتی آمده و من خودم یک آدم سیاسی هستم و بالاخره گردش نخبگان هم هست و ما هم چهار سال در ایلام بودیم و اگر می‌خواستیم کار خاصی انجام بدهیم انجام داده‌ایم و اینکه دولت عوض شده است و آقای رئیسی آمده و به صلاح نبود من بمانم چون بالاخره باید استانداری بیاید که با رویکرد دولت بخواند و خودم همان زمان اول پذیرفتم یعنی از زمانی که دولت آقای رئیسی شکل گرفت آمادگی این را داشتم که هر روزی جابجایی صورت بگیرد و حق دولت هم هست و هیچ خورده‌ای به دولت نمی‌گیرم و استاندار نیروی محوری دولت در استان است و بالاخره باید با آن رویکرد دولت، مدیران را بچیند و همه دولت‌ها بخصوص در یحث استانداران به همین شکل بوده‌اند اما اینکه کل بدنه مدیریتی را حذف بکنیم را نمی‌پسندم و این برای کشور سم است و مربوط به الان هم نیست و کسی که در طول۴۳ سال نظام به این نقطه رسیده است محصول نظام و سیستم  است و نباید به راحتی حذف شود.
حالا یک فرماندار یا یک مدیر کل بالاخره باید استفاده بشود ولی آسیب این به کشور می‌رسد چون شما کل بدنه مدیریتی را کنار می‌گذارید و یک بدنه مدیریتی جدید می‌آورید و بالاخره این آسیب می‌بیند و در هیچ جای دنیا به این شیوه نیست که دولت‌ها عوض شوند و کل ساختار را بهم بریزند لذا این یک اشکال اساسی است و مربوط به یک دولت هم نیست و در تمام دولت‌های قبل اعم از دولت سازندگی و اصطلاحات و آقای احمدی‌نژاد این یک اشکال بوده است.

مقصد بعدی شما کجاست؟
ان‌شاءالله به وزارت کشور خواهم رفت.

پس مرکزنشین خواهید شد؟
حالا توکل بر خدا (باخنده)

چون ظاهراً گفته بودید به چهارمحال خواهید رفت.
نه، خب حالا می‌رویم آنجا ببینیم چه خواهد شد و شاید باز هم برگشتیم.

حرفی و سخنی با مردم ندارید؟
از همه مردم ایلام، مردم نجیب و بزرگ ایلام ممنونم و از همه آنها طلب حلالیت می‌کنم و بالاخره ما هم قصوراتی داشتیم ولی عرض کردم که بینی و بین الله با همه وجود، هم من و هم آقای سلیمانی مسائل را پیگیری کردیم و بالاخره حلال کنید و هر کجا که برویم ایلام، سرزمین ماست.

مصاحبه: فردین حسینی
تنظیم: حجت نوروزی